Wednesday, November 12, 2008

Obama'sız Türk zenciler: Aleviler


Mehmet Ali Birand
mabirand@e-kolay.net

Obama'sız Türk zenciler: Aleviler

12 Kasım Çarşamba 2008
Arkadaşına gönder
Sitene ekle
Sayfayı yazdır

Türkiye’nin “zencileri” kimlerdir?
Bilmeyenler için anlatayım.
“Zenci” deyimi, ezilen , hor görülen, istekleri ve beklentileri görmezden gelinen kesimler veya kişiler için kullanılır.
Türkiye’de kendilerini zenci gören birkaç kesim vardır. Kürtler, Aleviler ve Dincilerin bir bölümü bu kategoriye girdiklerine inanırlar.
Dini beklentileri açısından “zenci” muamelesi görenler Obama olarak Tayyip Erdoğan’ı görürler. Ancak, iktidar olduktan sonra, artık zencilikleri kalmadı. Maşallah, türbanla Üniversitelere ve resmi dairelere girememeleri dışında, beklentilerinin büyük bölümünü elde ettiler. Bırakın zenciliği, Beyaz Türkler statüsüne geçtikleri gibi, Obama Erdoğan’da artık Bush’laştı, yani eskiden mücadele ettiği Devletin yanına geçti. Devletin sesi oldu... Hedeflerine siyasi yoldan ulaştılar.
Kürtlerin bir bölümüne göre de, onların haklarına PKK sahip çıkıyor. PKK da ne yazık ki, terörü kullanıyor, masum insanları öldürüyor.
Geriye, Aleviler kalıyor.
Türkiye’de, KONDA’nın araştırmasına göre, yaklaşık 6-7 milyon Alevi var. Rüzgarın yönü, devletin Alevi toplumunu bazen bağrına basmasına neden olur. Dinci akımlar köpürdüğü zaman, laik Türkiye’nin sigortası olarak nitelenirler.
Ancak, genelde kesin bir ayrımcılık vardır.
Devletin ağırlığı Sünni’lerin elindedir ve Sünni’ler Alevileri hiç sevmezler. Müslüman olmadıklarını ileri sürerler. Hatta, küçültücü yakıştırmalar yaparlar. Aleviliği bir nevi, İslam dışı cemaat gibi görürler. Fırsat bulduklarında, Madımak’taki, Çorum’daki, Kahramanmaraş’taki gibi kıyıma uğramalarına dahi göz yumarlar. Sünni Devlet, Alevileri General yapmaz. Vali derecesine dahi çıkartmaz. Üstelik, diyanet vasıtasıyla zorla Sünnileştirme politikası izler.
Aleviler uzun yıllar bu baskıya boyun eğdiler.
“Zenci”liklerini kabul ettiler. 1980’den itibaren ise, haklarını arayan bir tutum takındılar.
Haklarını ararken de hiçbir zaman başkaldırıya , şiddete yönelmediler.
Her zaman barışçı şekilde hareket ettiler.
Ne araba yaktılar, ne dükkan taşladılar, ne de kepenk kapattılar.
Bildiriler yayınladılar...Demeçler verdiler. İktidarlardan defalarca tutulmayan sözler aldılar, ancak yine de sokaklara dökülmediler.
İşte artık bu durum değişiyor.
Aleviler de ilk defa alana indiler. Bundan sonra, isteklerini daha yüksek sesle duyurmak isteyecekleri ortada.
AKP garip bir havada.
Başbakan bu yılın ocak ayında, herkesi şaşırttı. Son derece olumlu bir adım attı. Alevilerin bazı beklentilerini karşılamaya hazır olduğu izlenimini verdi.
Sonra, ya vazgeçti veya unuttu.
İktidar ve devlet, artık Alevileri eskisi gibi itip kakmıyor, ancak bu kesimin beklentilerine de sırt çeviriyor. Çok hata ediyorlar. Zira, Aleviler bu Devletin gerçek sigortasıdırlar. Sabırlarını taşırmadan, ellerine taş-sopa almalarını beklemeden onlara sahip çıkmalıyız.




Ne istiyorlar?
Alevilerin tek sorunu kendi aralarında ortak bir sesle konuşmamalarıdır. Sol-sağ bölünmesi onları önemli ölçüde zayıflatıyor. Tek sesle ve tek vücut ortaya çıkabilseler, çok daha etkili olabilecekler.
İstekleri ve beklentileri gruplara göre değişiyor. Liste çok uzun, ancak en temel taleplerini şöyle sıralayabiliriz:
1. Eşit muamele görmek:
Bundan daha doğal bir istek olamaz. Onlar da, her Türk vatandaşı gibi, General-Vali dahil, devletin her kademesinde rol almak, kabul görmek istiyorlar.
2. Zorunlu din derslerinin kaldırılması:
Bu da karşılanabilecek, hatta Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin kararı uygulandığı taktirde, yerine getirilebilinecek bir istek. Alevi çocuğa zorla, inanmadığı Sünnilik öğretiliyor. Aleviler de, bunun zorunlu değil, seçmeli olmasını arzuluyor. Haklılar.
3. Diyanet’in kapatılması:
En zor, hatta karşılanması imkansız bir talep. Bunun yerine diyanet’in Alevileri kucaklaması için mücadele etseler çok daha etkili olurlar.
4. Cem evlerine yardım:
Alevilerden alınan vergilerle bu devlet, diyanet aracılığıyla Sünniliği yayıyor. Aleviler de haklı olarak tepki gösteriyorlar. Hiç değilse, vergilerinin kendi evlerine harcanmasını ve bu evlere yasal statü tanınmasını istiyorlar.
5. Alevi Toplum örgütlerinin tanınması:
Devlet Alevileri tanımadığı gibi, örgütlerini de muhatap kabul etmiyor. Bazılarıyla görüşüyor, devletten yana tutum almayanlar dışlanıyor. Dergahların yönetimleri de Alevi örgütlere bırakılmıyor.
6. Madımak otelinin müzeleştirilmesi:
Sivas’taki Madımak otelinde canlı canlı 37 Aydının yakılması, tarihin en kanlı ve acı bir olayıdır. Eğer Türk devleti ve özellikle bugünkü iktidar, geçmişiyle barışmak istiyorsa, Alevilerin bu en haklı beklentisini karşılar. Yüz karası bir olaydaki kanlı elleri temizler.
Özetle, Alevileri tatmin edici adımlar atmak bu devletin ve iktidarın sorumluluğudur

نیروی انتظامی در انگوران زنجان، جماعت علوي (اهل حق) آزربایجان را تهدید کرد



نیروی انتظامی در انگوران زنجان، جماعت علوي (اهل حق) آزربایجان را تهدید کرد

چهار شنبه ۲۲ آبان ۱۳۸۷: ایران خبر: نیروی انتظامی انگوران در اقدامی غیر قانونی به اهالی علوي (اهل حق) آزربایجان در انگوران(زنجان)هشدار داده که جمع ائوي (زیارتگاه) زئیوه را تعطیل نمایند در غیر این صورت این زیارتگاه تخریب خواهد شد.

این اقدام, خشم مردم اهل حق منطقه را بر انگیخته است.

زندانیان علوي ترك (اهل حق) اعتصاب غذا را شکستند



زندانیان علوي ترك (اهل حق) اعتصاب غذا را شکستند

چهار شنبه ۲۲ آبان ۱۳۸۷: بنا بر گزارشهای رسیده از زندان اورمیه زندانیان علوي ترك (اهل حق) اعتصاب غذا ی طولانی خویش را شکستند

سهند علی محمدی ، بخشعلی محمدی، عباداله قاسم زاده ، مهدی قاسم زاده و یونس آقایان پنج تن از زندانیان علوي ترك (اهل حق) که در زندان اورمیه در اعتراض به قوانین تبعیض آمیز جمهوری اسلامی در خصوص علويان (اهل حق) بیش از ۵۴ روز در اعتصاب غذا بودند.

این زندانیان به بند های 12 و13 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به مذاهب وادیان رابه شمار محدودی خلاصه نموده است اعتراض دارند و خواهان به رسمیت شناختن مذهب علوي (اهل حق) به عنوان مذهب در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران واستیفای حقوق انسانی منرج در اعلامیه جهانی حقوق بشر هستند

ايرئنه مليکوف`لا سؤیله شی - علویلييين کؤکلري



ايرئنه مليکوف کيمدير؟

۱۹۱۷- ده روسيه ده دئوريم باشلاديغي گئجه، پئتروگراددا دوغان ايرئنه مليکوفون باباسي باکیلی بير تورک، آناسي روس. پئترولجولوق ايشلرييله اوغراشان عایله سي سوسیالیست دئوريمي اولونجا فينلاندييايا قاچار. اورادان فرانسايا گيدرک پاريسه يئرله شيرلر. مليکوف باباسي نين کیتابخاناسیندا ۱۴ ياشيندايکن حافيظ ديوانيني، عؤمر خييامي و سعدي شيرازيني اوخور. سوربون اونيوئرسيته سينده اؤنجه اينگيليز ادبيياتيني بيتيرير. داها سونرا ایسه شرق ديللرينه و تورکولوژييه داوام ائدر. فارس ديلي و ادبيياتيني اؤیره نير. صفويلر اوزَرينه چاليشير. پروفسورآدنان آديوار’ين اؤیرنجيسي اولور. اونلو ايسلام آراشدیرماجيسي لوويس ماسسيگنون اونو صوفيليگي آراشدیرماغا يؤنه لدر. فوآد کؤپرولو و عؤمئر لوطفي بارخان’لا ياخين ايليشکي ايچينده اولار. تورک داستانلاري اوزرينه چاليشان مليکوف ميستيسيزمي اؤیرنمک ايسترکن علویليکله قارشيلاشير. چاليشمالاريني علویليک اوزرينه يوغونلاشدیرير. تورکولوژيیه قاتقيسي ۱۹۶۸-ده ستراسبورگ تورک ائتودلري اینستيتوسو ديرئکتورو اولماسييلا سورعتله نر. 1970 – دن بري يايينلانان اؤنملي بير تورکولوژي درگيسي اولان تورکیکا’نين دا قوروجوسو اولور. اونلو ماتئماتيکچي ساليه زکي’نين اوغلويلا ائوله نن مليکوف بير سوره ده تورکييه ده ياشار. تورکچه ده جم يايينلاري’ندان “اويور ايديک اويارديلار” کيتابي يايينلانان و ياخيندا چاغداش يايينلاري’ندان “افسانه دن گئرچکليگه حاجي بکتاش” ايسيملي بير کيتابي یایینلاناجاق.

۲- سؤیله شی

علویليگين کؤکلري، سوننيليک ایله فرقلري ندير؟ نردن گلير؟

علویليک بير دونيا، سوننيليک آيري بير دونيا. موقايیسه ائتمه مک لازيم. ايکيسي نين ده آيري حياتي اولدو. علویليک سؤزجوگو ۱۹- عصرده اورتايا چيخدي. کؤکلريندن سؤزائدجکسک، علویليک سؤزجوگونو کوللانماق دوغرو دئگيل. ۱۳- عصرده ياشايان حاجي بکتاش ایله باشلايان بير اولاي، اونونلا باشلاياليم. حاجي بکتاش، اورتاآسيادان خوراساندان گلن بير خالق درويشييدي، آبدالدي. بابايي عصيانينا قاريشدي. آما سون ساواشلاردا بولونمادي، هرحالدا گیزلندی. عصياندان بيرکاچ ايل سونرا اورتايا چيخميش کاريزماتيک بير شخصدير. حاجي بکتاش’ين بير تاريخي حياتي وار. آما داها چوخ افسانه وي بير حیاتي وار. مؤجيزه لر ياپان بير کيشي. آشيق پاشازاده دييور کي، عزيز بير کيشي. چپني عشيرتي آراسيندا گؤروروک اونو.

۱۳- جو عصرده بيرچوخ درويش، خالق عزيزلري واردي. ساري سالتوق بابا، بوراق بابا، تاپتوک ائمره کيمي. حاجي بکتاش اونلاردان فرقلي دئگيلدي. بيردن بيره 14- جو عصرده حاجي بکتاش طريقتي، بير خالق طریقتي اورتايا چیخدی. بؤيله جه اونون ايسمي اؤنه چیخدی، ديگر بوتون ايسيملري باسديردي. بو طریقت اونون موريدلريندن آبدال موسا طرفيندن قورولدو. حاجي بکتاش، اؤلمه دن اؤنجه منعوي قيزي، ولايتنامه یه گؤره منعوي قاريسي، (حاجي بکتاش موجررددی، يعني ائوله نه بیلمیردی) قادينجيق آنا’يا بوتون کرامتلريني سؤیله دی. بو قادين آبدال موسا ایله بيرليکده بير طریقت قوردو و بونا حاجي بکتاش طریقتي دئییلدی.

بکتاشي طریقتي نين ايلک عوثمانلي سولطانلاري نين حيمايه سينده اولدوغو سؤيله نير…

دوغرو. حاجي بکتاش’ين شؤهرتيني غازي عوثمان و غازي اورهان ياپدي. عوثمانليلارلا حاجي بکتاش عيني سويداندي. اورتااسيا’دان گلن تورکمنلردنديلر. ظن ائديرم کي، بونون دا رولو اولدو. بيردن بيره بکتاشيلر عوثمانلي حيمايه سينه گيرديلر. عوثمانليلارين ظفر دؤنه مينده، بيرچوخ درويشلر غازي اولدو. عوثمانليلارين ظفرلرينده يئر آلديلار. اونلارين آراسيندا آبدال موسا دا واردي. عوثمانليلار ايلک بکتاشي درويشلريندن عؤمر لوطفو بارخان’ين دئديگي کيبي کولونيزاتور درويشي اولاراق يارارلانديلار. تراکيا و بالکانلار’دا بکتاشيليک چوخ گليشدي. اونلارين رولو، اله کئچيريلن يئرلري تورکلشديرمک و ايسلاملاشديرماقدي.

تورکلشديرمک و ايسلاملاشدیرماقدا بکتاشيلر ناسيل ائتکيلي اولدو؟

بکتاشيلرين ديني باطينيدير. شامانيزم’ين، تورکلرين ايسلام اؤنجه سي دينلري نين ائتکيلري گؤرولور. اسکي گلنکلريندن قالان قالينتيلار واردير. بونلار يئني فتح ائديلن خالقين اونلاري قبول ائتمه سيني قولايلاشدیريردی. بکتاشيليکده سئنکرئتيزم واردي. قاريشيق بير ديندي. اوتوردوغو يئرلرين گلنکلريني آلابيليردیلر. تراکيا و بالکانلاردا بکتاشيليک چوخ گليشدی، تککه لر، زاويه لر قورولدو. بکتاشيليک يئرله شيک اولدو.

آنادولو علویليگينده نه کيمي بير گليشمه اولدو؟ بو سونرادان علویليک - بکتاشيليک فرقيني اولوشدوردو…

آنادولوداکيلار گلنکلريني، کؤچری حیاتلاريني سوردوروردولر. يئرله شيک دئگيللردي. موختليف تاثيرلرين آلتيندا قالديلار. بکتاشيلر ده قالدي آما خالق داها چوخ قالدي. ايلک تاثير اخيليک اولدو. اخيلر چوخ قوووتلييديلر. اصنافلار اونلاردی. آنکارا بير آرا اخيلرين الينده ايدي. آنکارا قالاسي نين يانيندا شرافت الدین اخي’ نين جاميسي واردير. اخيلرده شيعه ليک واردي. اونلارين پيري سلمان فارسي ايدي. فارسي ايلک عرب اولمايان موسلماندي. او بکتاشيليگي و علویليگي ائتکيله دي. سلمان فارسي’ نين شيعه ليگي مودئره بير شيعه ليک ایدی. سرت بير شيعه ليک دئگيلدي. پئيقمبرين عایله سيني سئومک، کربلا ايچين آغلاماقدي. ايلک شيعه تاثيرلري علویلره اخيلر طرفيندن کئچدی .

حوروفيليگين ده اؤنملي بير ائتکيسي اولدو علویليک اوزرينده…

۱۴- جو عصرده ايسه حوروفيليک تاثيري اولدو. فضل الله آسترابادي حوروفيليگي باکیدا قوردو. استرابادي، يئني بير مزهب کلمه سيني سئوميردی، يئني بير اينانچ گئتيردي. آزربايجان’دا فضل الله، تيمورطرفيندن آسيلينجا موريدلري آنادولويا قاچدی. شئيخ نسيمي اونلارداندي. هوروفيلر بکتاشيلر’ين آراسيندا گيزلندي. هوروفي اينانيشينا گؤره، اينساندا تانري ماياسي، نووه سي واردي. اينسان آللاهين پارچاسيدير. اونون ايچين هر اينسانين اوزونده تانرينين، علي نين ايسميني گؤره بيليرسينيز. هيلمي دده، ” آيناني توتدوم اوزومه— علي گؤروندو گؤوزومه” سؤزويله، بونو ان ايي شکيلده ايفاده ائتميشدی. حرفلرين قوتسالليغينا اينانيليردی. اينسانين اوز خطلرينده حرفلردن اولوشان الیفبانین وارليغي اينانجي علویليگه حوروفيليکدن گلميشدیر. قاشلار، بورون علي نين آديني تانيملايان حرفلردير. بوغ (سیبیل) بو آدي تاماملار. بونون ايچين علویلر بوغا اؤنم وئريرلر. حوروفيليک ایله شيعه ليگين تاثيري داها گليشدی. بو اون ايکي ايمام شيعه ليگي دئگيل، آشيري شيعه ليکدي. مادام کي علي تانري اولور، تانري اينسان بيچيميني آلير، بو آشيري شيعه ليکدی. اورتااسيادا دا بو روح کئچمه سينه اينانيليردی.

ايسلام بير آندا آنادولويا گلمه دي، تورکلر بيردنبيره موسلمان اولمادي. بو عصيرلري بولدو.

سونرا دا قيزيلباشليغين ائتکيسي اولدو…

ان بؤيوک تاثير قيزيلباشليقلا اولدو. صفويلر واردي آزربايجاندا. صفويلرله، غوغا ادن جنيد ايسيملي بيريسي ۱۵-جی عصرده آغقويونلولارا گلدي. جنيد شيعه اولدو. آللاه اينساندا تجللي ائدر اينانجي تورکمنلرده واردي. جنيد سونرا دا اوغلو حيدر تورکمنلري ائتکيله دي. قيزيلباشلارين اطرافيندا ۷ تورک عشيرتي گلدي. بو آرادا شاه ايسماعيل ۱۳ ياشيندا کرال اولدو. اونو باشا گتيرن قيزيلباشلاردي. باشلارينا ۱۲ پارچالي قيرميزي بير پاپاق گئيديکلري ايچين قيزيلباش دئييلیردی. قيزيلباشلار ایله شيعه ائتکيسي يوغونلاشدی. شاه ايسماعيل چالديراندا مغلوب اولونجا قيزيلباشليغي ترک ائتدي. قيزيلباشلار دا اونا قارشی چیخدی. آنادولودا بو حرکت داوام ائتدي. ايرانين شيعه ليگي و آنادولو قیزیلباشليغي آراسيندا بير فرق اولدو. شاه ايسماعيلين اوغلو شاه تهماسب، قیزیلباشلاري ايراندان آتماغا چاليشدی.

ايران شيعه ليگي داها مودئره اولدو.

ايران دسته گی ایله اولان ديني عصيانلار ندني ايله قیزیلباش کلمه سي کؤتو بير معنايا بوروندو.

ايران شيعه ليگي داها مودئره اولدو دئدينيز. آنادولو علویليگي ده مودئره، يوموشاق حالا گلمه دي مي؟

آشيريليق و مودئره (یوموشاقلیق) کلمه لريني اينانچ باخيميندان کوللانيرام. ايرانداکي شيعه ليکله آنادولوداکي علویليک بامباشقا. ايراندا شريعتچيليک گؤروروک. علویليک ده بو يوخدور. آنادولو علویليگي دينلر اوستو، تولرانسلي، اينسان سئور. سئنکرئتيزم، يعني باغداشدیرما وار. شامانيزيم وار، بوديزم وار، مانيزم وار، خريستييانليقدان گلن ائتکيلر وار. قاريشيق بير اينانچ. عوثمانلي باسقيسيندا قالديغي ايچين، باسقي آلتيندا قالان اينسانلارا قارشي بير سئوگي دويورلار. هر ديني قبول ائديرلر، سوننيليکدن باشقا. سوننيليگه قارشي مسافه ليلر، اونلارين باسقيسي آلتيندا قالديقلاري اوچون .

بو آرادا بکتاشيليک ایله علویليک فرقليله شير..

کؤکلري عيني. ياشام طرزي فرقي. بکتاشيلر بالکان و تراکيا’دا ايدي، يئرله شيکدي. علویلر کؤيده قالديلار، کؤچری قالديلار، جاهيل قالديلار. ايره لیجي اولدولار. تورکييه بالکان اولکه لريني ایتیرینحه بکتاشيليک دوشدو، علویليک قالخدی. بکتاشيلرين گوچلو طرفي علویلره کئچدی. علویلر آرتيق اوخولا، اونيوئرسيته یه گئتديلر. کولتور سَوييه لري يوکسلدي.

دينلرين آيدينلاري کندي اينانچلاريندان خالقي ائتکيله مه يه، اؤرگوتله مه يه چاليشير. بکتاشيلر علویلردن کنديلريني ساغينديلار. اؤنملي بکتاشي بابالاري، ” بيز علوی دئگيليز” دئييردی.

چونکو اونلار طریقتلشميش. اساسدا عينيلر آما آيينلرينده بعضي فرقلر وار. سماع يوخ، موصاحيبليک يوخ. يئنيچريلر ایله بکتاشيلر آراسيندا سيخي ايليشکيلر واردي. 1826′دا يئنيچريلر اورتادان قالديريلدي. بکتاشي تککه لري قاپاتيلدي، سورگون ائديلديلر، اؤلدورولدولر. او زامان بکتاشيلر کنديلريني قوروماق اوچون فار - ماسونلوغا گيرمه يه باشلاديلار. بؤيله جج بير فرق داها اولوشدو. علویليک ايسه فارماسون دئگيلدير.

فارماسونلار ایله بکتاشيلرين اينانچلاري بيربيرينه اويوم ساغلادي مي؟

فار- ماسونلارين اؤزگورلوکچو، ديني اوتوريته يه قارشي اولما، عؤرفه بويون اگمه مه اؤزلليکلري ندنييله بير ياخينلاشما اولدو. تککه لرين، آيينلرين دوزني آچيسيندان بنزرليکلر اورتايا چیخدی. اوچلر، بئشلر، يئدديلر قاورامي اؤرنه یين ماسونلوقدان گلمه دير. بيرينجي درجه اوچلر، ايکينجي درجه بئشلر، اوچونجو درجه يئدديلر اولاراق. بکتاشيلر ایسه، اوچلره آللاه، محممد، علي دئيه بيلير. آما ماسون ائتکيسيدير. علوی دده لري نين ایسه ماسونلوقلا ايليشکيلري يوخدور.

سونرا نه اولدو دا بکتاشيليک عوثمانلي’نين گؤزوندن دوشدو؟

شاه قلندر عصيانيندا قیزیلباشلارا، بکتاشيلر يارديم ائديردیلر. ياووز’دان سونرا بکتاشيلره کؤتو باخيلدي. بکتاشي تککه لرينه يارديم کسيلدي. عوثمانليلار ايچين شيعه ليک پروبلئم دئگيلدي. پروبلئم ايرانلا ايليشکيلردي. قیزیلباشلارا يارديم ائتمه لري ايدي. نه زامان کي ايران يارديمي کسدي، آياقلانمالار سوسيال اولدو. 17- جی عصرده کی عصيانلارين ندني ائکونوميکدي، يوخسوللوقدو.

گونوموزده ایسه شيعه ليگين ائتکيسينه علویلر دئگيل، ايسلامجيلار گيردي.

علوی ايسلامجي اولاماز. علویلر نه قدر اينسان قيريلديغيني اونوتمور، هر علوی نين عآغليندادير. بير گجه ده ۴۰ بين اينسان قيردي ياووز. قيريلاجاق اينسانلارين ليسته لري ياپيلدي. هانگي کؤيدن هانگي عایله . علویلر بونو اونوتاماز.

تورکييه ده کي سوننيلر ايسلامجيليق آچيسيندان ائتکيلنديلر. سونني ايسلام ايران شيعه ليگینه داها ياخين. رئژيمي اله کئچيرمک، ايقتيدارا گلمک ياخين بير نؤقطه. علویلرده بؤيله بير دوروم يوخ.

ايسلامدا رئفورم دارتيشماسي وار.

هرشئيين رئفورما ائحتيياجي وار. زامانا اويماق لازيم. ايسلامييتده رئفورم حرکتي واردي. ايران’دا باب حرکتي کيمي. بهایيلر ايسلامي رئفورم ائتمک حرکتي ايدي. آما بو، پوليتيکايا آئت اولدو. ان بؤيوک مرکزلري ايسرائيلده .

علویليگي ايسلام’ين رئفورمخ ائديلميش بير شکلي اولاراق گؤره بيلریکمی؟

اورتودوکس ايسلام’ا قارشي يئنيليک وار علویليکده. باطينيليگه دايانير. اولوملو عونصورلري آلاراق، يوروملاياراق ايره لییه گيدير.

علویليک ايسلام چرچیوه سينده دير. سوننيليگه و شريعتچیلیگه قارشي بير تپکيدير.

ايسلاملاشما حرکیتی قارشيسيندا، شريعته قارشي بير دیواردير علویليک.

علویليک بير سئنتئزدير. اسکي تورک گلنکلريندن، شامانيزمدن، مانيزمدن اولوشان بير سئنتئز. بو سئنتئز ايچينده، صوفي و اون ايکي ايمام تمللي، علي’ نين تانريسالليغي گؤروشونون ده قاتيلديغي، روح کؤچونه اينانچ، حوروفيليگين اؤیرَتيلري، اخيليک، خيضیر آدي آلتيندا بعضی عزيزلرين قوتسانيشي نين آرخاسينداکي بالکانلار’داکي خريستييانليق ائتکيسي واردير. يئزيديلرين بعضي اينانچلاري، اسکي تورک گلنکلري نين ائتکيلري اولاراق کادينلارين مراسيملره قاتيلماسي، ايچکييه خوشگؤرو؛ دورنايا وئريلن اؤنم، گونشين دوغوشوندا دوغويا دؤنوب علي یه نيياز ائتمه شکلينده کي اسکي بير گونش اينانيشي، بوتون بونلار سئنکرئتيک، باغداشدیرماجي بير اينانچ قاريشيمي، سئنتئزيدير.

اينساني مرکزه قويان بير اؤیره تييه دؤنوشور.

طریقتلرين رولونو نئجه گؤرور سونوز؟

نورجولوق هرحالدا تهلوکه لي، او دين دئگيل آرتيق پوليتيکا. نقشيليک ده اؤيله. بير سفرينده ايران آزئربايجانيندايديم. اوردا قيرخلار دئيه بيرگروپ وار. شاه ايسماعيلي هله ده تانريلاشدیريرلار. بير گون اونلارين بير ذيکير تؤرنينه گيرديم. علي يه آللاه دئیيرلر. اونلار کيمي ساللانديم. قالخديغيم زامان کنديمي او قدر ياخشی حيسس ائتتيم کي، سانکي اويوشدوروجو آلميشيم کيمي. بوراخديغينيز زامان سيزده فيزيکي بير تاثير ياپير. سيگاراني بوراخماق کيمي. او زامان آنلاديم کي طریقتلر چوخ تهلو که لي.

چوک راحاتلاديغينيزي سؤيله مه نيزدن سونرا، ” طریقتلر ياخشیدیر” دئمه نيزي بکله ييردیم.

سيزه سئوينچ وئرير، فيزيکن راحاتلادير. بيردن بيره سرخوش اولورسونوز. طریقت ندير؟ خاشخاش ايچمکله عيني شئي. ذيکيرلر، ساللانمالار، ساعاتلارجا عيني شئيي سؤيله ییرسینیز..

تصاوووف ديني يوموشالتمير می؟ او دا طریقتلرده ياشامير می؟

تصاوووف بير فلسفه دير. بير فلسفه کنديسيني بؤيله گؤستريرسه، ايلکل بير بيچيمده، تهلوکه لي اولابيلير. کیچیک ياشداکيلار ذيکيره گؤتورولمه مه لي. اورتودوکس دينينده ده عيني ذيکيرلري ياپانلار وار. بو بيچيم حرکتلر هانگي دينده اولورسا اولسون تهلوکه لي اولابيلير. علویليکده يوخ بؤيله بير شئي. مئولويليکده بونو گؤردوم آما اونون آرتيستيک کولتورل بير ياني وار..

ترتیب ائتدی: گونتاي گنجآلپ
۲۰۰۸

ايراندا آذربایجانلى سياسى محبوسلارين حوقوق لارينين مودافيعه آسوسياسينين سؤزجؤسى: اوكتيابر 2008 راپورى



ايراندا آذربایجانلى سياسى محبوسلارين حوقوق لارينين مودافيعه آسوسياسينين سؤزجؤسى: اوكتيابر 2008 راپورى

توزگون(سه شنبه) ٢١ آبان ١٣٨٧ - ١١ نوامبر ٢٠٠٨

تهراندا ایفطار مراسیمینده توتولموش آذربایجانلی مدنی فعال‌لارین دورومو

نویابرین ۸-ده آذربایجانلی فعال‌لاردان دؤردو – نشری دایاندیریلمیش «دیلماج» درگی‌سی‌نین باش رئداکتورو علیرضا صرافی، «یارپاق» و «وارلیق» ژورنال‌لارینین امکداشی، یازیچی حسن راشدی، «یاشماق» ادبی درگی‌سینین باش یازاری سید محمدی (موغانلی) و مدنی فعال مهدی نعیمی ۵۰ میلیون تومن لیک آغیر گیروو مقابیلینده ائوین زیندانین دان آزاد ائدیلمیش‌لر.
بونونلا بئله همین آذربایجانلی حقوق فعال‌لاری «میللی تهلوکه‌سیزلیک علیهینه توپلاشما و ال بیرلیک» اتهامی ایله محکمه ایستینتاقی آلتیندا‌دیرلار.


آدی چکیلن شخص‌لر آزادلیغا چیخدیقدان سونرا بیلدیرمیش‌لر کی، بوتون حبس مدتینده اونلار اعتراف‌لاردا بولونماق اوچون تعضییق‌لره معروض قالمیش و دیندیرمه‌لر اونلارا اعلان ائدیلن اتهام اطرافیندا آپاریلمامیش‌دیر.
اونلار دئمک اولار کی، بوتون حبس مدتینی ائوین زیندانینین تهلوکه‌سیزلیک ناظرلیگی طرفین‌دن ایداره ائدیلن ۲۰۹-جو کورپوسوندا تک آدام‌لیق کامئرا‌لاردا ساخلانا‌راق، فیزیکی و معنوی تعضییق‌لره معروض قالمیش‌لار. حبسده اولدوق‌لاری دؤورده اونلارا وکیل توتماغا ایجازه وئریلممیش و اونلار بیر آیدان دا آرتیق مدتده عائله عضو‌لری ایله گؤروش‌دن محروم ائدیلمیش‌لر.

بو شخص‌لر حبسده ساخلانما‌لارینا و اونلارلا قانونسوز‌ داورانیشا اعتراض علامتی اولا‌راق، ۱۱ گون عرضینده آجلیق آکسیاسی کئچیرمیش‌لر. آغیر شرایط نتیجه‌سینده اونلارین ساغلام‌لیغی تهلوکه‌یه دوشموش‌دور و حاضیردا اونلار حکیم نظارتی آلتیندا‌دیرلار.
سئنتیابرین ۱۰-دا تهلوکه‌سیزلیک مامورلاری تهران‌داکی بیر ائوده ایفطار مراسیمینه توپلاشمیش ۱۹ آذربایجانلینی – ژورنالیست، اونیوئرسیتئت معلمی و شاعری – حبس ائتدیلر. آذربایجانین تانینمیش سیاسی محبوس‌لارین‌دان عباس لیسانی‌نین حیات یولداشی و اوشاق‌لاری دا اونلارین آراسیندا ایدی.

اونلاردان بعضی‌لری، او جمله‌دن، عباس لیسانی‌نین حیات یولداشی رقیه علیزاده و اونون اوچ اوشاغی، اکرم نجاری، روباب عظیمی و فرهاد رضایی ۹ ساعت‌دان سونرا آزاد ائدیلدی‌لر. سئنتیابرین ۱۴-ده یوسیف هوشیار، شاهباز ابراهیم‌زاده و محمد عباسپور آزادلیغا بوراخیلدی‌لار. اوکتیابرین اول‌لرینده ایسه داها بئش نفر، جناب‌لار اکبر آزاد، صیاد محمدیان، عباس نعیمی، حسین حیدری و حسن رحیمی ۵۰ میلیون تومن‌لیک (۵۰۰۰۰ $) گیروو مقابیلینده تئهران‌داکی ائوین زیندانینین ۲۰۹-جو کورپوسوندان آزاد اولوندولار. اونلارین هامیسی آزادلیغا چیخدیق‌دان سونرا بیلدیرمیش‌لر کی، حبس اولونما‌لارینین آردینجا اؤزلری‌نین اساس حقوق‌لارین‌دان محروم ائدیلمیش و دئمک اولار کی، بوتون حبس مدتینده ائوین زیندانینین ۲۰۹-جو کورپوسونداکی تک آدام‌لیق کامئرا‌لاردا فیزیکی و معنوی تعضییق‌لره معروض قالمیش‌لار.

حبس اولونموش کیملیک‌چی آذربایجانلی اویرنجی‌لرین وضعیتی

نهایت، اوکتیابرین ۲۸-ده تبریز اونیوئرسیتئتی‌نین یئددی و اصفهان اونیوئرسیتئتی‌نین بیر اویرنجی ‌سی گیروو موقابیلینده مووققتی اولا‌راق، تبریز حبس‌خاناسیندان آزادلیغا بوراخیلدی‌لار.
ایونون ۱۷-ده تبریز اونیوئرسیتئتی‌نین قارشیسیندا توتولموش سجاد رادمهر، آیدین خواجه ای و فراز ذهتاب آوقوستون ۱۳-ده حبس اولونموش امیر مردانی، آوقوستون ۳۱-دن حبسده ساخلانان مجید ماکویی‌زاد و سئنتیابرین ۳۰-دا حبس ائدیلمیش احسان نجفی ایله بیرلیکده ۵۰ میلیون تومن لیک گیروو مقابیلینده، همچینین تبریز اونیوئرسیتئتی‌نین آوقوستون ۲۰-ده حبس اولونموش داها ایکی فعال طلبه‌سی منصور امینیان و مقصود عهدی ۲۰ میلیون تومن لیک گیروولا تبریز زیندانیندان آزاد ائدیلمیش‌لر.

بو آذربایجانلی طلبه حرکاتی فعال‌لارینین حبس اولونماسینین آردینجا اونلارین ائولرینده آختاریش آپاریلمیش و اونلارا مخصوص کامپوتئرلر، سی دی-لر، سندلر و کیتاب‌لار مصا‌دیره ائدیلمیش‌دیر. سئنتیابرین ۳۰-ده حبس اولونموش نجفی استثنا ائدیلمکله، قالان‌لاری اوچ آی مدتینده محکمه‌سیز و اتهام اعلان اولونما‌دان تبریز تهلوکه‌سیزلیک ایداره‌سی‌نین کامئراسیندا ساخ‌لانا‌راق، تعضییق‌لره و سورغو-سوالا معروض قالمیش، وکیل توتماق و گؤروش حقوقوندان محروم ائدیلمیش‌لر.

بو طلبه‌لرین عائله عضو‌لری‌نین سؤیلدیگینه گؤره، «تهلوکه‌سیزلیک ناظرلیگی‌نین کامئراسیندا ساخلاندیق‌لاری مدتده اونلارا ایشگنجه وئریلمیش، رسمی اورگان‌لار اونلاری ۲۴ ساعت‌لیق دیندیرمه‌یه، یوخوسوزلوغا، دؤیولمه‌یه، آلچالتما و تحقیره معروض قویموش‌لار». بو شخص‌لره «میللی تهلوکه‌سیزلییه خلل گتیرمک اوچون قانونسوز دسته‌لر و قروپ‌لاردا اوزولوک» و «دؤولت قورولوشو علیهینه تبلیغات» کیمی اتهام‌لار ایره‌لی سورولموش‌دور.
همین اویرنجی ‌لرین دوستو، زابط داریوش حاتمی‌نین آزادلیغا بوراخیلماسی دا گیروو قویولماسین‌دان سونراکی گون‌لره ساخلانمیش‌دیر. او دا یونون ۱۷-دن بری مووققعتی حبسده‌دیر. بو آرادا اوکتیابرین ۶-دا تهلوکه‌سیزلیک قوه‌لری طرفین‌دن حبس اولونموش شبستر آزاد اونیوئرسیتئتی‌نین اویرنجی سی صمد مؤولاقولی دا ۱۰ میلیون تومن لیک گیروو موقابیلینده آزادلیغا بوراخیلمیش‌دیر. اونا قارشی اؤلکه خاریجین‌دکی قروپ‌لارلا اینتئرنئت علاقه‌سی ساخلاماق اتهامی ایره‌لی سورولموش‌دور.

علوی، اهل-حق مذهبیندن اولان محبوس‌لارین دورومو

اهل-حق مذهبین‌دن اولان و ۵ ایلدن آرتیق بیر مدتده اورمیه زیندانیندا محکوملوق چکن محبوس‌لارین بئش نفری – سهندعلی محمدی، بخشعلی محمدی، عباداله قاسیم‌زاده، مهدی قاسیم‌زاده و یونیس آقایان ایشلرینه باخیلماسی زامانی حقوقی پروسئ‌دورلارین پوزولماسینا، حبس‌خانا مامورلارینین آلچالدیجی داورانیشینا، اونلارین مذهبینی تحقیر ائتمه‌سینه اعتراض علامتی اولا‌راق، جاری ایلین سئنتیابر آیینین ۱۵ -دن اعتباراً آجلیق آکسیاسینا باشلامیش و بو زامان سؤزوگئدن زیندانین تک آدام‌لیق کامئرا‌لارینا کؤچورولموش‌لر. بونا باخمایا‌راق، آدی چکیلن شخص‌لر آجلیغی داوام ائتدیریرلر و اول کی ۲۵ گونلوک آجلیق‌دان سونرا اونلارین هزم اورگان‌لاریندا یارانمیش خسته‌لیک‌لر، ائله‌جه ده اورمیه زیندانینین روطوبت‌لی و غئیری-گیگیئنیک تکادام‌لیق کامئرا‌لاریندا ساخلانما نتیجه‌سینده اونلارین فیزیکی دورومو تهلوکه‌لی حده چاتمیش‌دیر. بئله کی، اونلار بیر نئچه دفعه قان قوسموش‌لار و یاری هوش‌سوز حالدا‌دیرلار.

آذربایجانلی مدنی فعال و سیاسی محبوس عباس لیسانی‌نین وضعیتی

آذربایجانین تانینمیش مدنی فعا‌لی عباس لیسانی اوکتیابرین ۲۹-دا چرشنبه گونو ۳۰ آیلیق محکوملوق مدتینی باشا ووردوق‌دان سونرا یزد حبس‌خاناسیندان آزادلیغا چیخمیش‌دیر.
آذربایجان‌داکی ۲۰۰۶-جی ایلین مای اعتراضلاری ایله علاقه‌دار ۱۸ آی اردبیل زیندانیندا ساخلانان عباس لیسانی دؤولت قورولوشو علئیهینه تبلیغات اتهامی ایله دوغما شهری‌نین (اردبیلین) ۱۱۲ کیلومئترلیگینده یئرلشن اهرده ۱۲ آیلیق حبسده اولارکن، ۲۰۰۸-جی ایلین فئورال آییندا قانونسوز شکیلده وطنین‌دن ۲۰۰۰ کیلومتر مسافعده اولان یزد مرکزی حبس‌خاناسینا کؤچورولموش‌دور.

بو مدنی فعال زینداندا بیر نئچه دفعه تهلوکه‌سیزی‌لیک و حبس‌خانا مامورلارینین آیری-سئچکی‌لیک سجیه‌لی داورانیشینا اعتراض اولا‌راق، آجلیق ائتمیش و اونا هئچ واخت معزونیت ایجازه‌سی وئریلممیش‌دیر.

اوکتیابرین ۱۶-دا لیسانی تهلوکه‌سیزلیک ناظرلیگی‌نین یزد شعبه‌سینه کؤچورولموش و ۱۰ ساعت سورغو-سوالا توتولموش‌دور. اردبیل‌دن گلمیش تهلوکه‌سیزلیک مامورلارینین دا ایشتیراک ائتدیگی همین دیندیرمه زامانی اونا زیندان‌دان آزاد اولدوقدان و اردبیله قاییتدیق‌دان سونراکی پلان‌لاری باره‌ده سوال‌لار وئریلمیش‌دیر.

بوندان اؤنجه ایسه اردبیل پروکورورو و تهلوکه‌سیزلیک ایداره‌سی لیسانی‌نین عائله‌سینه تعضییق ائتمیش‌دیر کی، لیسانی گرک یزد زیندانیندان آزاد اولدوقدان سونرا فارس‌لارین یاشادیغی بیر شهره کؤچسون؛ اونلار هدلمیش‌لر کی، عکس تقدیرده اردبیلده و آذربایجانین دیگر شهرلرینده هر هانسی حادثه اولدوقدا، بیز اونو حبس ائده جییک.
سئنتیابرین ۱۰-دا تهلوکه‌سیزلیک مامورلاری تئهران‌داکی بیر ائوده ایفطار مراسیمینه توپلاشمیش ۱۹ آذربایجانلینی – ژورنالیست، اونیوئرسیتئت معلمی و شاعری – حبس ائتمیشدی‌لر. عباس لیسانی‌نین حیات یولداشی و اوشاق‌لاری دا اونلارین آراسیندا ایدی.

حبس اولونموش دیگر آذربایجان مدنی فعال‌لارینین دورومو

معتبر قایناقلاردان آلینان بیلگی‌لره گؤره، اورمیه مرکزی حبس‌خاناسینداکی آذربایجانلی سیاسی و ویجدان محبوس‌لاری دایم حبس‌خانا رهبرلیگی و تهلوکه‌سیزلیک قوروم‌لارینین موختلیف تعضییق‌لرینه معروض قالیر و یارارسیز شرایطده ساخلانیلیرلار.
آذربایجان میللی فعال‌لاریندان هوشنگ نقی‌زاده، عاریف اولوفی و وحید بها‌دری‌نین زیندان‌داکی شرایطی تام یارارسیزدیر. اونلار حبس ائدیلندن بری نارکامان‌لار، جینایتکارلار و دلدوزلارلا بیر یئرده، اؤزو ده گیگیئنیک باخیمدین الوئریش‌سیز شرایطده ساخلانیلیرلار، اونلارا عائله عضو‌لری منتظم گؤروشمک ایمکانی دا وئریلمیر. بو فعال‌لار اورمیه دا بین الخالق آنا دیلی گونو تدبیرلرینده ایشتیراک ائتدیک‌لرینه گؤره توتولموش و محکوم ائدیلمیش‌لر.
اردبیلده میللی فعال‌لاردان رحیم حاجی‌زاده هله ده حبسده ساخلانماقدا‌دیر. او، جاری ایلین سئنتیابر آیینین ۲۵-ده اردبیل شهر تهلوکه‌سیزلیک قوه‌لری طرفین‌دن حبس ائدیلمیش و اوچ گون تهلوکه‌سیزلیک ایداره‌سی‌نین کامئراسیندا ساخلاندیق‌دان سونرا اردبیل مرکزی حبس‌خاناسینین ۷-جی کورپوسونا کؤچورولموش‌دور. اونا قارشی قورولوش علئیهینه تبلیغات آپارماق و میللت‌چی‌لیگی یایماق اتهامی ایره‌لی سورولموش‌دور.

بو ایل آوقوستون ۵-دن اورمیه حبس‌خاناسیندا اولان آذربایجانلی گنج شاعر و یازار ایبراهیم رشیدی ۵ آیلیق محکوملوق مدتینی باشا ووردوق‌دان سونرا نویابرین ۵-ده چرشنبه گونو آزادلیغا چیخمیش‌دیر. رشیدی زینداندا پیس بیر شرایطده ساخلانمیش، اونا هر هانسی کیتاب و درگی اوخوماق قاداغان ائدیلمیش، حبس‌خانا مامورلاری و تهلوکه‌سیزلیک اورگان‌لاری چئشیدلی تعضییق‌لر گؤسترمیش‌لر.


نهایت، آذربایجان میللی فعال‌لارین‌دان عبدالحجت تاری وردیان تبریزده «قانون‌سوز ییغینجاق‌لاردا ایشتیراک یولو ایله اجتماعی آساییشی پوزماق» اتهامینا اساساً آلتی آیلیق شرطی حبس و ۴۰ شاللاق جزاسینا محکوم ائدیلمیش‌دیر. اول‌لر محکوم اولونمادیغینا گؤره، حاکم بو حؤکمون ایجراسینی ۲ ایللییه تاخیره سالمیش‌دیر. تاریوئردیان ۲۰۰۸-جی ایل مایین ۲۱-ده آذربایجانداکی ۲۰۰۶-جی ایل مای نوماییش‌لری‌نین ایکینجی ایل دؤنومونده تبریزده توتولموش و ایکی هفته مووققتی حبسده ساخلاندیقدان سونرا گیروو موقابیلینده آزادلیغا بوراخیلمیشدی.


واحيد قاراباغلى
ايراندا آذربایجانلى سياسى محبوسلارين حوقوقق لارينين مودافيعه آسوسياسينين سؤزجؤسى


گزارش ماهانه انجمن دفاع از زندانیان سیاسی آذربایجانی در ایران ، اکتبر ۲۰۰۸

توزگون(سه شنبه) ٢١ آبان ١٣٨٧ - ١١ نوامبر ٢٠٠٨

وضیعت فعالان مدنی آذربایجانی بازداشت شده در مراسم افطاری در تهران

در تاریخ ١٨ آبان ماه (۸ نوامبر)چهار فعال آذربایجانی علیرضا صرافی مدیر مسوول ماهنامه توقیف شده دیلماج، حسن راشدی نویسنده و از همکاران مجلات یارپاق و وارلیق، سعید محمدی سردبیر مجله ادبی یاشماق، مهدی نعیمی فعال فرهنگی پس از سپردن وثیقه سنگین٥٠ میلیون تومانی از زندان اوین آزاد شدند.
این فعالان حقوق آذربایجانی اما همچنان به اتهام " تجمع و تبانی علیه امنیت ملی" تحت پیگرد قضایی قرار دارند.


نامبردگان پس از آزادی اعلام داشته اند در طول مدت بازداشت جهت اخذ اعترافات تحت فشار قرار گرفته و بازجویی ها پیرامون اتهام تفهیم شده به آنها نبوده است.
آنها تقریبا تمام مدت بازداشت را در انفرادی بند ۲۰۹بازداشتگاه زندان اوین که زیر نظر وزارت اطلاعات اداره می شود، تحت فشارهای جسمی و روحی قرار داشتند. به آنها در مدت بازداشت اجازه گرفتن وکیل داده نشد و بیش از یک ماه محروم از ملاقات با خانواده خود بودند.

این زندانیان در اعتراض به ادامه نگهداری و برخوردهای غیرقانونی با ایشان در طول مدت بازداشت،به مدت ۱۱ روز اعتصاب غذا کردند.سلامتی آنها در نتیجه شرایط سخت به مخاطره افتاده است و هم اکنون تحت معالجه پزشک هشتند.
روز۲۰شهريور(۱٠سپتامبر)، ماموران امنیتی ۱۹ آذربایجانی - روزنامه نگار، استاد دانشگاه و شاعر - را که در خانه ای در تهران برای برگزاری مراسم افطار جمع شده بودند دستگیر کردند. همسر و فرزندان عباس لسانی از زندانیان سیاسی سرشاس آذربایجانی از جمله آنها بودند.

برخی از آنها، از جمله رقیه علیزاده، همسر عباس لسانی به همراه سه فرزندانش، اکرم نجاری، رباب عظیمی و فرهاد رضایی بعد از ۹ ساعت آزاد شدند. در روز ۲۴ شهریور (۱۴ سپتامبر) یوسف هوشیار، شهباز ابراهیم زاده و محمد عباسپور آزاد شدند.در نیمه دوم مهر(اوایل اکتبر) نیز، پنج تن دیگر، آقايان اكبر آزاد، صياد محمديان، عباس نعيمي، حسين حيدري و حسن رحیمی به قید کفالت ۵۰ میلیون تومانی(۵۰۰۰۰ $) از بند ۲۰۹ زندان اوین تهران آزاد شدند.تمامی آزاد شدگان پس از آزادي ادعا کرده اند که بدنبال بازداشت، از حقوق اساسي خود محروم گشته و تقریبا تمام مدت بازداشت را در انفرادی بند ۲۰۹ اوین تحت فشارهای جسمی و روحی قرار داشته اند.


وضیعت دانشجویان هویت طلب آذربایجانی بازداشت شده

بالاخره هفتم آبان ماه ( ۲۸ اکتبر )، هفت دانشجوی دانشگاه تبريز و يک دانشجوی دانشگاه اصفهان با قرار وثیقه به طور موقت از زندان تبریز آزاد شدند.
سجاد رادمهر، آیدین خواجه ای و فراز زهتاب که روز ۲۷ تیر ماه ( ۱۷ ژوئیه ) در مقابل دانشگاه تبریز دستگیر شده بودند به همراه امیر مردانی از ۲۳ مرداد (۱۳ اوت)، مجید ماکوئی زاده دهم شهریور (۳۱ اوت ) و احسان نجفی که ۹ مهر(۳۰ سپتامبر) در بازداشت یسر می بردند، به قید وثیقه ۵۰۰ میلیون ریالی و همچنین منصور امنیان و مقصود عهدی دو فعال دانشجویی دیگر دانشگاه تبریز که روز سی مرداد ماه (۲۰ اوت ) بازداشت شده بودند نیز به قید وثیقه ۲۰۰ میلیون ریالی از زندان تبریز آزاد شدند.

بدنبال بازداشت این فعالین دانشجویی آذربایجانی، خانه هایشان مورد جستجو قرار گرفت و کامپيوتر، سي دي ها، مدارک و کتاب هاي آنها ضبط گرديد. به غیر از نجفی که روز نهم مهر بازداشت شده بود بقیه به مدت سه ماه در بازداشتگاه اطلاعات تبریز تحت فشار و بازجويي قرار داشتند، آنها بدون محاکمه، تفهیم اتهام و بدون اجازه برای گرفتن وکیل و برخورداری از حق ملاقات بودند.

خانواده های این دانشجویان می گویند که « آنها در طول مدت بازداشت در بازداشتگاه وزارت اطلاعات شکنجه شده اند، مقامات رسمی آنها را در معرض بازجویی های ۲۴ ساعته، بی خوابی، ضرب و شتم و توهین و تحقیر قرار داده اند.» اتهامات این افراد " تشكيل وعضويت در دسته جات و گروهها غيرقانوني جهت بر هم زدن امنيت ملي" و "تبليغ عليه نظام " عنوان شده است.

آزادی داریوش حاتمي افسر وظبفه و از دوستان این دانشجویان نیز به روزهای آینده پس از توديع وثيقه موکول شده است. او نیز از ۲۷ تیر(۱۷ ژوئیه) ماه در بازداشت موقت بسر می برد. در این میان صمد مولاقلی دانشجوی دانشگاه آزاد شبستر هم که روز ۱۵ مهر(۶ اکتبر) توسط نیروهای امنیتی بازداشت شده بود قید وثیقه ۱۰۰ میلیون ریالی آزاد شده است، اتهام او ارتباط اینترنتی با گروههای خارج از کشورعنوان شده است.

وضیعت زندانيان اهل حق

سهند علي محمدی، بخشعلي محمدي، عبادالله قاسم زاده ، مهدي قاسم زاده ، يونس آقايان ، پنج تن از زندانيان اهل حق که بيش از ۵ سال است در اين زندان درحال تحمل محکوميتهاي خود هستند در اعتراض به روند غيرحقوقي پرونده خود و برخورد توهين آميز مامورين زندان و توهين به عقايد مذهبي آنان از تاريخ ۲۵ شهريور( ۱۵ سپتامبر) ماه سال جاري اقدام به اعتصاب غذا نموده و در همان زمان به سلول هاي انفرادي زندان مذکور منتقل گرديدند ، نامبردگان همچنان به اعتصاب غذاي خود ادامه می دهند و نظر به بيماريهاي گوارشي اين زندانيان که در پي اعتصاب غذاي ۲۵ روزه سابق آنان حاصل گرديده بود و همچنين نگهداري آنان در سلول هاي انفرادي مرطوب و غيربهداشتي زندان اروميه ، وضعيت جسمي آنان رو به وخامت گرائیده به گونه ای که چندین بار دچار استفراغ خون گشته اند و در وضعیتی نیمه هوشیار بسر می برند.


وضیعت عباس لسانی، فعال مدنی و زندانی سیاسی آذربایجانی

عباس لسانی فعال مدنی سرشناس آذربایجانی روز چهارشنبه هشتم آبانماه (۲۹ اکتبر) پس از اتمام دوران محکومیت ۳۰ ماهه خود از زندان یزد آزاد شد.
عباس لسانی پس از تحمل ۱۸ ماه حبس در خصوص اعتراضات خرداد ماه ۱۳۸۵( مای ۲۰۰۶) آذربایجان در زندان اردبیل، به اتهام تبلیغ علیه نظام در حال گذراندن یک دوره حبس ۱۲ ماهه دیگر در زندان اهر واقع در ۱۱۲ کیلومتری زادگاه خود (اردبیل) بود که اسفند ۸۶ (فوریه ۲۰۰۸) بطور غیر قانونی به زندان مرکزی یزد در فاصله ۲۰۰۰ کیلومتری منتقل شد.

این فعال مدنی، در زندان چند بار در اعتراض به رفتار تبعيض آميز مسئولان امنیتی و زندان اعتصاب غذا کرد، و به او اجازه رفتن به مرخصی هیچ وقت داده نشد.
لسانی ۱۶ مهر(۷ اکتبر) به وزارت اطلاعات یزد انتقال یافته و به مدت ۱۰ ساعت مورد بازجویی قرار گرفته بود، در بازجویی صورت گرفته که ماموران امنیتی اردبیل نیز حضور داشتند در مورد برنامه های او پس از آزادی از زندان و بازگشت به اردبیل از ایشان بازجویی کرده بودند.

پیش تر نیز دادستان و اداره اطلاعات اردبیل خانواده لسانی را تحت فشار قرار داده بودند که آقای لسانی باید بعد از آزادی از زندان یزد به یک شهر فارس نشین مهاجرت بکند، آنها تهدید کرده اند در غیر اینصورت هر اتفاق و حرکتی در اردبیل و دیگر شهرهای آذربایجان روی دهد ما او را دستگیر و زندانی خواهیم کرد.
روز ۲۰ شهریور ، ماموران امنیتی ۱۹ آذربایجانی - روزنامه نگار، استاد دانشگاه و شاعر - را که در خانه ای در تهران برای برگزاری مراسم افطار جمع شده بودند دستگیر کردند. همسر و فرزندان عباس لسانی از زندانیان سیاسی سرشاس آذربایجانی از جمله آنها بودند.

وضیعت دیگر فعالان مدنی آذربایجانی بازداشت شده

طبق گزارشات منابع موثق ، از زندان مرکزی اورمیه زندانیان سیاسی و عقیدتی آذربایجانی بطور دائم از طرف مسئولان زندان و نهادهای امنیتی تحت فشارهای گوناگون قرار داشته و در شرایط نامناسبی بسر می برند.

هوشنگ نقی زاده، عارف اولوفی و وحید بهادری، زندانیان هویت طلب آذربایجانی هستند که در شرایط نامطلوبی در زندان به سر می برند، آنها از زمان بازداشت در بند معتادان مواد مخدر، جانیان و اراذل و اوباش که وضعیت بهداشتی نامناسبی نیز دارد نگهداری می شوند، به آنها ملاقات مرتب با خانواده نیز داده نمی شود.این فعالین بخاطر شرکت در اعتراضات روز جهانی زبان مادری در اورمیه بازداشت و به زندان محکوم شده اند.
در اردبیل نیز بازداشت موقت رحيم حاجي زاده از فعالان هويت طلب ادامه دارد، وی در تاريخ چهارم مهرماه (۲۵ سپتامبر) سال جاري توسط نيروهاي امنيتي شهر اردبيل بازداشت و پس از سه روز از بازداشتگاه وزارت اطلاعات شهر مذکور به بند ۷ زندان مرکزي اردبيل منتقل گردید. اتهامات نامبرده تبليغ عليه نظام و تبليغ قومگرايي عنوان شده است.

اما ابراهیم رشیدی شاعر و نویسنده جوان آذربایجانی، که از ۱۵ مرداد (۵ اوت) سال جاری در زندان ارومیه بسر می برد، با اتمام دوره محکومیت ۵ ماهه اش، چهارشنبه ۱۵ آبان ( ۵ نوامبر) آزاد شد. رشیدی مدت محکومیت خود را تحت شرایط بدی در زندان سپری کرد، او را از دسترسی به هرگونه کتاب و مجله منع کرده بودند و تحت فشارهای گوناگون مسئولین زندان و نهادهای امنیتی قرار داشت.


و در نهایت عبدالحجت تاری وردیان، از فعالان هویت طلب آذربایجان در تبریز به اتهام ” اخلال در نظم و آسایش عمومی از طریق شرکت در تجمع غیرقانونی”به شش ماه حبس تعزیزی و ۴۰ ضربه شلاق محکوم شد.قاضی اين حکم را به دليل عدم داشتن سابقه كيفري متهم بمدت ۲سال تعليق کرده است.تاری وردیان ، در تاریخ ۱ خرداد ۱۳۸۷ (۲۱ مای) همزمان با دومین سالگرد اعتراضات خرداد ۸۵ آذربایجان در تبریز دستگیر شده و مدت بیش از دو هفته در بازداشت موقت به سر برده و سپس با قرار وثیقه آزاد شده بود.

واحید قاراباغلی
سخنگوی انجمن دفاع از زندانیان سیاسی آذربایجانی در ایران - آداپ