اشعار تركي قوشچو اوغلو از شعراي علوي ترك-قزلباش
(در اين نوشته از علويان ترك قزلباش با نام اهل حق ياد شده است كه صحيح نيست، اهل حق شاخه ايراني-كردي غلات شيعه دوازده امامي است و غير ز قزلباشي-بكتاشي كه شاخه تركي آن است مي باشد. قيرخلار)
انتشار ديوان اشعار تركي بايرك قوشچي اوغلو
از حوادث زندگي استاد آشنايي با اهل حق است كه در سال 1343 اتفاق افتاد. بدين صورت كه ايشان در سالي كه در روستاي خانقاه از توابع هريس به شغل معلمي اشتغال داشتند با اين طايفه محشور شدند كه منجر به نزديكي و آشنايي بعدي ايشان با ادبيات و فولكلور كهن اهل حق شد و بعدها، سال‌ها با بزرگان اين طايفه از جمله مرحومان درويش اميرحياتي، آقا سيد امرالله شاه ابراهيمي، بهروز گلزاري رفاقت و معاشرت كردند (كه خاطرات و وقايع روحاني و معنوي روي داده فيمابين ايشان، بسيار شنيدني است و اميد است در آينده چاپ شود). از جمله خدماتي كه استاد براي اين طايفه - كه به گفته‌ي خودشان بسيار صافي ضمير و پاكدل هستند- انجام دادند، تنظيم و تدوين ديوان‌هاي عرفا و شعراي بزرگ آنان است.
معروف‌ترين عارف و شاعر اين طايفه «بايرك قوشچو اوغلو» است كه بنا به تحقيق استاد، وي اولين تدوين كننده‌ي ديوان شعر در تركي نيز بشمار مي‌رود.
استاد، اخيراً برگزيده‌ي ديوان عرفاني اين شاعر عارف را كه حاوي يكصد و يازده غزل الهي است توسط نشر نداي شمس چاپ كرده‌اند و در اختيار اهل دل گذاشته‌اند.
نمونه‌اي از اشعار اين ديوان به شرح زير است:
- 1 -
من بو سفره واريرام، دورلو متاعلار آلماغا،
تكبرلوگو ترك ائديب، سالوسلوغو سالماغا.
حرص و هواني ترك ائتديم، أرنلر دئديگين دوتدوم،
اسير نفسيم دگيلم، گلميشم پوربار اولماغا.
سولطان شهرينه واريرام، صرافينا يالواريرام،
تؤ كموشم خورده فروشلوق، لعل ايلن گؤوهر آلماغا.
من بو جمين غلامييام، هر نه دئسه‌لرحاليام،
خواجه‌مدن بويروق اولوبدور، گلميشم دفتر آلماغا.
قوشچواوغلويام، بنده‌يم، گليب جمه فرماندايام،
كعبه‌ي سيرره واريرام طوافِ يكسر آلماغا.
- 2 -
يارنلريم گلين واراليم شاها،
صبح و شام يالواراق قديم آللاها.
پيرلر پيرليك اوسته، داعوا ائتديلر،
پيرها بينياميندير، كئچدي گوواها.
دوخسان مين غلاما نظر ائيله‌دي،
داود دليل اولدو، سالدي بوراها.
ايزيني ايزله‌دي عمّانه دالدي،
اؤزونو گؤرستدي دريادا ماها.
يارنلرائشيدين قوشچو اوغلوندان،
يار دري قيبله دير، گلين طوافا.
- 3 -
بيرگون اولا، سولطانيميز خان اولا،
جمله عالم حؤكمونه فرمان اولا.
بارگاهين قورا زمين اُوزونه،
چوخ اينانميانلار با ايمان اولا.
بير اؤزون گؤرسه‌ده اهل توحيده،
ناگاهدان بارچا‌سي اورامان اولا.
اصل اصله گئده، وصل ده وصله،
نيم روز قاليب، صاحبِ ميدان اولا.
زمستاني وئره اول گرميانه،
ياووقدور پيرين قوولو بيان اولا.
ارنلر بويونا بيچيلدي خلعت،
بير نئچه‌سي قاليب نمايان اولا.
يارلارا گون دوغا، اولمايا آخشام،
بوگونده دردلرينه درمان اولا.
كيمي يوكون دوتموش اولا رحمتدن،
كيمي سي قاپودا بي سامان اولا.
قوشچو اوغلو دئيير: ييغيلين ياران،
ياريم ساعات قاليبدير ديوان اولا!
- 4 -
پادشاهيم بير شهر سالميش ايكي جاهان آرسيندا،
باخديقجا ديدار گؤرونور او شهرين هر پاراسيندا،
بيزده او شه‌هره وارديق، ياپيلي كؤنوللر گؤردوك،
بيز اؤزوموزده ياپيلديق كؤنونللرين آراسيندا.
توپراق اولوبان النديك، پالچيق اولوب يوغورلانديق،
كرپيچ اولوبان هؤرولدوك او شهرين ديوارسيندا.
شه‌هردن اوخلار آتيلير، آتيليب جانا باتيلير،
دورلو متاعلارساتيلير، او شهرين بازاراسيندا.
اوستادينا داش يوندورور، شاگيردينه ايش قانديرير،
آللاهين آدين آنديرير او داشين هر پاراسيندا.
عاقيل اولان يوخو آنلار، جاهيل اولان اونو دانلار،
خواجه‌م قولو چيخار بانلار او شهرين ميناراسيندا.
گئتديم گؤردوم گئرچكلري، آسلانيب خاك درينه،
كاشكي من ده آسلانايديم اوگئرچكلر آراسيندا.
شه‌هر دئديگين گول ايميش، نه داش ايميش، نه گيل ايميش،
قوشچو اوغلو بيرقول ايميش گئرچك قوللار آراسيندا.
(در اين نوشته از علويان ترك قزلباش با نام اهل حق ياد شده است كه صحيح نيست، اهل حق شاخه ايراني-كردي غلات شيعه دوازده امامي است و غير ز قزلباشي-بكتاشي كه شاخه تركي آن است مي باشد. قيرخلار)
انتشار ديوان اشعار تركي بايرك قوشچي اوغلو
از حوادث زندگي استاد آشنايي با اهل حق است كه در سال 1343 اتفاق افتاد. بدين صورت كه ايشان در سالي كه در روستاي خانقاه از توابع هريس به شغل معلمي اشتغال داشتند با اين طايفه محشور شدند كه منجر به نزديكي و آشنايي بعدي ايشان با ادبيات و فولكلور كهن اهل حق شد و بعدها، سال‌ها با بزرگان اين طايفه از جمله مرحومان درويش اميرحياتي، آقا سيد امرالله شاه ابراهيمي، بهروز گلزاري رفاقت و معاشرت كردند (كه خاطرات و وقايع روحاني و معنوي روي داده فيمابين ايشان، بسيار شنيدني است و اميد است در آينده چاپ شود). از جمله خدماتي كه استاد براي اين طايفه - كه به گفته‌ي خودشان بسيار صافي ضمير و پاكدل هستند- انجام دادند، تنظيم و تدوين ديوان‌هاي عرفا و شعراي بزرگ آنان است.
معروف‌ترين عارف و شاعر اين طايفه «بايرك قوشچو اوغلو» است كه بنا به تحقيق استاد، وي اولين تدوين كننده‌ي ديوان شعر در تركي نيز بشمار مي‌رود.
استاد، اخيراً برگزيده‌ي ديوان عرفاني اين شاعر عارف را كه حاوي يكصد و يازده غزل الهي است توسط نشر نداي شمس چاپ كرده‌اند و در اختيار اهل دل گذاشته‌اند.
نمونه‌اي از اشعار اين ديوان به شرح زير است:
- 1 -
من بو سفره واريرام، دورلو متاعلار آلماغا،
تكبرلوگو ترك ائديب، سالوسلوغو سالماغا.
حرص و هواني ترك ائتديم، أرنلر دئديگين دوتدوم،
اسير نفسيم دگيلم، گلميشم پوربار اولماغا.
سولطان شهرينه واريرام، صرافينا يالواريرام،
تؤ كموشم خورده فروشلوق، لعل ايلن گؤوهر آلماغا.
من بو جمين غلامييام، هر نه دئسه‌لرحاليام،
خواجه‌مدن بويروق اولوبدور، گلميشم دفتر آلماغا.
قوشچواوغلويام، بنده‌يم، گليب جمه فرماندايام،
كعبه‌ي سيرره واريرام طوافِ يكسر آلماغا.
- 2 -
يارنلريم گلين واراليم شاها،
صبح و شام يالواراق قديم آللاها.
پيرلر پيرليك اوسته، داعوا ائتديلر،
پيرها بينياميندير، كئچدي گوواها.
دوخسان مين غلاما نظر ائيله‌دي،
داود دليل اولدو، سالدي بوراها.
ايزيني ايزله‌دي عمّانه دالدي،
اؤزونو گؤرستدي دريادا ماها.
يارنلرائشيدين قوشچو اوغلوندان،
يار دري قيبله دير، گلين طوافا.
- 3 -
بيرگون اولا، سولطانيميز خان اولا،
جمله عالم حؤكمونه فرمان اولا.
بارگاهين قورا زمين اُوزونه،
چوخ اينانميانلار با ايمان اولا.
بير اؤزون گؤرسه‌ده اهل توحيده،
ناگاهدان بارچا‌سي اورامان اولا.
اصل اصله گئده، وصل ده وصله،
نيم روز قاليب، صاحبِ ميدان اولا.
زمستاني وئره اول گرميانه،
ياووقدور پيرين قوولو بيان اولا.
ارنلر بويونا بيچيلدي خلعت،
بير نئچه‌سي قاليب نمايان اولا.
يارلارا گون دوغا، اولمايا آخشام،
بوگونده دردلرينه درمان اولا.
كيمي يوكون دوتموش اولا رحمتدن،
كيمي سي قاپودا بي سامان اولا.
قوشچو اوغلو دئيير: ييغيلين ياران،
ياريم ساعات قاليبدير ديوان اولا!
- 4 -
پادشاهيم بير شهر سالميش ايكي جاهان آرسيندا،
باخديقجا ديدار گؤرونور او شهرين هر پاراسيندا،
بيزده او شه‌هره وارديق، ياپيلي كؤنوللر گؤردوك،
بيز اؤزوموزده ياپيلديق كؤنونللرين آراسيندا.
توپراق اولوبان النديك، پالچيق اولوب يوغورلانديق،
كرپيچ اولوبان هؤرولدوك او شهرين ديوارسيندا.
شه‌هردن اوخلار آتيلير، آتيليب جانا باتيلير،
دورلو متاعلارساتيلير، او شهرين بازاراسيندا.
اوستادينا داش يوندورور، شاگيردينه ايش قانديرير،
آللاهين آدين آنديرير او داشين هر پاراسيندا.
عاقيل اولان يوخو آنلار، جاهيل اولان اونو دانلار،
خواجه‌م قولو چيخار بانلار او شهرين ميناراسيندا.
گئتديم گؤردوم گئرچكلري، آسلانيب خاك درينه،
كاشكي من ده آسلانايديم اوگئرچكلر آراسيندا.
شه‌هر دئديگين گول ايميش، نه داش ايميش، نه گيل ايميش،
قوشچو اوغلو بيرقول ايميش گئرچك قوللار آراسيندا.
posted by Mehran Baharlı at 9:24 AM
0 Comments:
Post a Comment
<< Home