بؤيوك قيزيلباش دؤولت آدامي: حاجی میرزا آقاسی

علل مخالفت انگلوفیلها و شوونیستها با حاجی میرزا آقاسی

هر چند تا موقعی که فتحعلی شاه زنده بود تمام امور دولتی در دست رجال فارسی زبان بود، حتی حکام ولایات و ایالات نیز (منهای ایالت آذربایجان که تحت فرماندهی بی بدیل و بی رقیب عباس میرزا ولیعهد و نایب السلطنه بود) از آنهاانتخاب میشدند ولی بعد از مرگ فتحعلی شاه این ترتیب بکلی تغییر کرد. رجال آدربایجانی همراه شاه جدید (محمد شاه پسر عباس میرزای متوفی) به طهران آمدند و دور شاه را گرفتند که از جناح آذربایجانی حمایت می کرد. با آغاز پادشاهی محمد شاه و فوت فتحعلی شاه ، دوران مماشات و سازش با انگلیس و عوامل داخلی آنها هر چند به طور موقت به پایان رسید. از این پس به همه جا حاکم ترک زبان مامور گردید و همراه هر یک ازآنها یک عده نظامی آذربایجانی اعزام شد که از حکام آذربایجانی حمایت کنند و طولی نکشید که تمام رشته های امور دولتی به دست رجال ترک زبان افتاد که همه آنها آذربایجانی بودند." (به طور خلاصه از تاریخ روابط سیاسی ایران و انگلیس جلد دوم )جمعیت آذربایجانی ها به رهبری صدرالممالک بود.

با غلبه جناح آذربایجانی بر جناح فارسی در دوران سلطنت محمد شاه ، جناح رقیب با حمایت انگلیس شروع به ضدیت و ایجاد آشوب در اکثر مناطق ایران نمودند که مهمترین آنها در افغانستان و جنوب ایران بود. در حقیقت ایران را از جنوب دچار محاصره نظامی و اقتصادی گردانید.

...................

اینجا بهتر است به علل مخالفت انگلوفیلها با میرزا آقاسی نیز اشاره مختصری بشود:

بنا به گفته محمود محمود " حاجی میرزا آقاسی همیشه گوش شاه را(محمدشاه را) از بدی انگلیسها پر می کند و به او حالی کرده است که انگلیسها دشمن شاه می باشند. "(تاریخ روابط سیاسی... ص475 ج 2) کاملا چنین به نظر می رسد که بدگویی انگلیسی ها و شوونیستها از حاجی میزا آقاسی به خاطر ضدیت او با انگلیس است و نیز او را روسی جلوه می دهند چون انگلیسی نبوده است .

از اقدامات مفید میرزاآقاسی این بود که " در اندک مدتی بین ده تاسی کرور 5 تا15 میلیون تومان از خزانه کشور را صرف توپ ریزی کرده زیرا مکرر شنیده بود که علت شکست ایران از روسیه فقدان توپخانه بوده است." ایران دردوره سلطنت قاجار- ص 136 زیرنویس .

و بر عکس انگلیسیها اگر از کسی خوششان نمی آمد اتهام دروغ بدو می بستند. مثلا در خصوص بحر خزر و بخشیدن آن به روسها انگلیسیها از قول حاج میرزا آقاسی گفته اند که حاج میرزا آقاسی گفته " ما کام شیرین دولت را برای مشتی آب شور، تلخ نمی کنیم " که محمود محمود در مقدمه کتاب امیرکبیر و ایران اظهار نموده که این گفته دروغ است چونکه انگلیسیها از حاج میرزاآقاسی خوششان نمی آمده است .